ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) Nedir?
ÖTV (Özel Tüketim Vergisi), lüks tüketim malları ve zararlı maddelerin tüketimini kontrol etmek amacıyla uygulanan dolaylı bir vergi türüdür. Bu vergi, motorlu taşıtlar, beyaz eşya, elektronik cihazlar, alkollü içecekler, tütün ürünleri ve akaryakıt gibi belirli ürün kategorilerinde uygulanmaktadır. ÖTV'nin temel amacı hem devlet gelirlerini artırmak hem de tüketimi düzenlemektir.
ÖTV hesaplaması sonrasında KDV tutarını ayrıca hesaplamanız gerekebilir
ÖTV Uygulanan Ürün Kategorileri
ÖTV, çeşitli ürün kategorilerinde farklı oranlarla uygulanmaktadır. Her kategori için belirlenen oranlar, ürünün niteliği, değeri ve tüketim düzeyi göz önünde bulundurularak tespit edilmiştir:
- Motorlu Taşıtlar: Motor hacmine ve değerine göre %8-220 arasında değişen oranlar
- Beyaz Eşya: Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi için %6.7 sabit oran
- Elektronik Cihazlar: Televizyon ve diğer elektronik cihazlar için %6.7 oran
- Klima Sistemleri: Soğutma ve ısıtma cihazları için %6.7 oran
- Alkollü İçecekler: Maktu ve nispî vergi kombinasyonu
- Tütün Ürünleri: Özel hesaplama metodları ile belirlenen oranlar
Motorlu Taşıtlarda ÖTV Hesaplama
Motorlu taşıtlar kategorisinde ÖTV oranları, aracın motor hacmine ve satış değerine göre farklılık göstermektedir. Bu değişken oran sistemi, lüks araçlara daha yüksek vergi yükü getirirken, ekonomik araçları daha az etkilemektedir.
2025 Motorlu Taşıt ÖTV Oranları
1600 cm³ ve Altı Araçlar
- • 184.000 TL ve altı: %15 ÖTV
- • 184.000 - 220.000 TL arası: %50 ÖTV
- • 220.000 TL üstü: %80 ÖTV
1600-2000 cm³ Araçlar
- • 220.000 TL ve altı: %130 ÖTV
- • 220.000 TL üstü: %150 ÖTV
2000 cm³ Üstü Araçlar
- • Tüm değer aralıkları: %220 ÖTV
Motosikletler
- • 250 cm³ ve altı: %8 ÖTV
- • 250 cm³ üstü: %37 ÖTV
ÖTV Hesaplama Formülü ve Örnek
ÖTV hesaplaması için kullanılan temel formül oldukça basittir. Ancak KDV hesaplaması ÖTV dahil tutar üzerinden yapıldığı için dikkatli olmak gerekir:
Hesaplama Adımları
- 1. Adım: ÖTV Tutarı = (Vergi Matrahı × ÖTV Oranı) / 100
- 2. Adım: ÖTV Dahil Tutar = Vergi Matrahı + ÖTV Tutarı
- 3. Adım: KDV Tutarı = (ÖTV Dahil Tutar × 20) / 100
- 4. Adım: Toplam Tutar = Vergi Matrahı + ÖTV Tutarı + KDV Tutarı
Pratik Hesaplama Örnekleri
Örnek 1: Otomobil ÖTV Hesaplaması
1500 cm³ motor hacimli, 150.000 TL değerindeki bir araç için:
- • Vergi Matrahı: 150.000 TL
- • ÖTV Oranı: %15 (1600 cm³ altı, 184.000 TL altı)
- • ÖTV Tutarı: 150.000 × 15% = 22.500 TL
- • ÖTV Dahil Tutar: 150.000 + 22.500 = 172.500 TL
- • KDV Tutarı: 172.500 × 20% = 34.500 TL
- • Toplam Tutar: 207.000 TL
Örnek 2: Beyaz Eşya ÖTV Hesaplaması
5.000 TL değerindeki bir buzdolabı için:
- • Vergi Matrahı: 5.000 TL
- • ÖTV Oranı: %6.7
- • ÖTV Tutarı: 5.000 × 6.7% = 335 TL
- • ÖTV Dahil Tutar: 5.000 + 335 = 5.335 TL
- • KDV Tutarı: 5.335 × 20% = 1.067 TL
- • Toplam Tutar: 6.402 TL
ÖTV Hesaplayıcı Kullanımında Önemli Noktalar
ÖTV hesaplama aracımızı kullanırken dikkat edilmesi gereken önemli hususlar bulunmaktadır. Bu noktalar, doğru hesaplama yapmak ve vergi yükümlülüklerini tam olarak anlamak için kritik öneme sahiptir:
- Vergi Matrahı Belirleme: ÖTV hesaplamasının doğru yapılabilmesi için vergi matrahının net olarak belirlenmesi gerekir. Bu tutar, ürünün ÖTV ve KDV hariç satış değeridir.
- Kategori Seçimi: Ürün kategorisinin doğru seçilmesi kritik önem taşır çünkü her kategori için farklı oranlar uygulanmaktadır.
- Motor Hacmi Etkisi: Motorlu taşıtlarda motor hacmi doğrudan ÖTV oranını etkilediği için bu bilginin doğru girilmesi gerekir.
- KDV Hesaplaması: KDV, ÖTV dahil tutar üzerinden hesaplandığı için toplam vergi yükü ÖTV oranından daha yüksek olmaktadır.
- Güncel Oranlar: ÖTV oranları düzenli olarak güncellendiği için hesaplama yaparken en güncel tarifeleri kullanmak önemlidir.
Diğer ÖTV Kategorileri ve Özel Durumlar
Motorlu taşıtlar ve beyaz eşyanın yanı sıra ÖTV'nin uygulandığı diğer kategorilar de mevcuttur. Bu kategorilerde genellikle maktu (sabit tutar) veya nispî (oransal) vergilendirme yöntemleri kullanılmaktadır:
Alkollü İçeceklerde ÖTV
Alkollü içeceklerde hem maktu hem de nispî ÖTV uygulanır. Maktu vergiler litre başına sabit tutarlar şeklinde, nispî vergiler ise değer üzerinden yüzde olarak hesaplanır. 2025 yılı güncel maktu ÖTV tutarları şunlardır:
- Bira: 11,57 TL/Litre (minimum maktu vergi)
- Şarap: 56,87 TL/Litre (taze üzüm şarabı)
- Köpüklü Şarap: 384,23 TL/Litre
- Rakı: 1.580,27 TL/Litre
- Viski, Vodka, Cin: 1.777,80 TL/Litre
Tütün Ürünlerinde ÖTV
Tütün ürünlerinde özel bir hesaplama sistemi uygulanır. Sigaralarda hem nispî hem de maktu vergi birlikte uygulanır. 2025 yılı için sigara ÖTV hesaplaması şu şekildedir:
- Nispî Vergi: Perakende satış fiyatının belirli bir yüzdesi
- Maktu Vergi 1: 2,12 TL/Paket (minimum maktu vergi)
- Maktu Vergi 2: 12,15 TL/Paket (sabit maktu vergi)
Akaryakıt ÖTV Oranları
Akaryakıt ürünlerinde maktu ÖTV uygulanır ve bu tutarlar düzenli olarak güncellenir. 2025 yılı Temmuz ayı itibariyle geçerli maktu ÖTV tutarları:
- 95 Oktan Kurşunsuz Benzin: 13,86 TL/Litre
- 98 Oktan Kurşunsuz Benzin: 14,53 TL/Litre
- Motorin (Kükürt ≤ 0,001%): 12,99 TL/Litre
Sıkça Sorulan Sorular
ÖTV motorlu taşıtlar, beyaz eşya, televizyon ve elektronik cihazlar, klima sistemleri, alkollü içecekler, tütün ürünleri ve akaryakıt gibi lüks tüketim mallarına uygulanır. Bu verginin temel amacı lüks tüketimi kontrol etmek ve devlet gelirlerini artırmaktır.
Motorlu taşıtlarda ÖTV oranları motor hacmine ve aracın değerine göre belirlenir. 1600 cm³ altı araçlarda %15-80, 1600-2000 cm³ araçlarda %130-150, 2000 cm³ üstü araçlarda %220 oranında ÖTV uygulanır. Motor hacmi küçük ve değeri düşük araçlar daha az vergi öderken, büyük hacimli ve pahalı araçlar daha fazla vergi öder.
Beyaz eşya (buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi) ve klima cihazlarında %6.7 oranında ÖTV uygulanır. Bu oran 2025 yılı için güncel orandır ve bu ürün kategorilerinde sabit oran uygulanmaktadır.
ÖTV hesaplamasında KDV, ÖTV dahil tutar üzerinden hesaplanır. Önce ürünün vergi matrahına ÖTV eklenir, sonra bu toplam tutar üzerinden %20 KDV hesaplanır. Bu nedenle toplam vergi yükü ÖTV oranından daha yüksek olmaktadır.
ÖTV oranları ve maktu tutarları ekonomik koşullara ve hükümet politikalarına bağlı olarak değişebilir. Özellikle alkollü içecekler ve tütün ürünlerinde maktu tutarlar yılda iki kez (Ocak ve Temmuz) enflasyon oranına göre güncellenir.
Belirli şartları sağlayan hibrit ve elektrikli araçlarda ÖTV muafiyeti veya indirimi uygulanabilir. Elektrik motor gücü 100 kW'ı geçen, silindir hacmi 2500 cm³'ü geçmeyen ve ÖTV matrahı 170.000 TL'nin altında olan hibrit araçlarda %0 ÖTV oranı uygulanmaktadır.