Serbest Meslek Makbuzu Nedir?
Serbest meslek makbuzu, profesyonel hizmet veren kişilerin müşterilerine düzenledikleri resmi belgedir. Avukatlar, muhasebeciler, mühendisler, mimarlar, doktorlar ve danışmanların verdiği hizmetler karşılığında aldıkları ücretler için düzenlenir. Bu makbuzlar, hem hizmet verene hem de hizmet alana vergisel yükümlülükler getirir ve doğru hesaplama büyük önem taşır.
Serbest meslek gelirleriniz için aylık ve yıllık gelir vergisi hesaplama
2025 Yılı Güncel Vergi Oranları
2025 yılında serbest meslek makbuzları için uygulanan vergi oranları şu şekildedir:
- Gelir Vergisi Stopajı: Tüzel kişilerden %20, gerçek kişilerden %0
- KDV Oranı: %20 (serbest meslek hizmetleri için standart oran)
- KDV Tevkifat Sınırı: 9.900 TL (KDV dahil tutar)
- KDV Tevkifat Oranı: KDV'nin %50'si
Stopaj Kesintisi Kimlerden Yapılır?
Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi uyarınca stopaj kesintisi yapma yükümlülüğü bulunan kurumlar şunlardır:
- Kamu Kuruluşları: Devlet daireleri, belediyeler, üniversiteler
- Ticari Şirketler: Limited şirket, anonim şirket, kollektif şirket
- Ticari İşletmeler: Gerçek usulde vergilendirilen işletmeler
- Dernekler ve Vakıflar: Tüzel kişiliği bulunan kuruluşlar
Gerçek kişilerden (bireysel müşteriler) stopaj kesintisi yapılmaz. Bu durumda sadece KDV tahsil edilir ve gerekli koşullarda KDV tevkifatı uygulanır.
KDV Tevkifatı Nasıl Çalışır?
KDV tevkifatı, belirli tutarın üzerindeki hizmet bedellerinde uygulanır. 2025 yılında bu sınır 9.900 TL olarak belirlenmiştir. KDV dahil makbuz tutarı bu sınırı aştığında, müşteri KDV'nin %50'sini tevkif eder ve doğrudan hazineye öder.
Tevkifat Hesaplama Örneği
Senaryo: 15.000 TL brüt hizmet bedeli (tüzel kişi müşteri)
- • Brüt Bedel: 15.000 TL
- • KDV (%20): 3.000 TL
- • E-Fatura Bedeli: 18.000 TL
- • Stopaj (%20): 3.000 TL
- • KDV Tevkifatı (%50): 1.500 TL
- • Net Ödeme: 13.500 TL
Makbuz Düzenleme Süreci
Serbest meslek makbuzu düzenleme süreci şu adımları içerir:
1. Makbuz Bilgileri
- Hizmet Tanımı: Verilen hizmetin detaylı açıklaması
- Tarih Bilgisi: Hizmet veriliş tarihi ve makbuz düzenleme tarihi
- Tutar Bilgileri: Brüt bedel, KDV, kesintiler ve net tutar
- Müşteri Bilgileri: Tam ad/ünvan, adres ve vergi numarası
2. E-Fatura Entegrasyonu
2025 yılında e-fatura mükellefi olan serbest meslek erbabı, makbuzlarını elektronik ortamda düzenlemek zorundadır. E-fatura sistemi otomatik olarak KDV hesaplamalarını yapar ve tevkifat durumunu belirtir.
- • Otomatik vergi hesaplamaları
- • Anında ödeme takibi
- • Gelir İdaresi ile otomatik entegrasyon
- • Kağıt tasarrufu ve çevre dostu çözüm
Vergisel Yükümlülükler ve Beyanname Süreçleri
Aylık Beyanname Yükümlülükleri
Serbest meslek erbabının aylık olarak yerine getirmesi gereken beyanname yükümlülükleri şunlardır:
- • Tahakkuk eden KDV tutarı
- • İndirilecek KDV (giderler)
- • KDV tevkifatı mahsubu
- • Ödenecek veya iade alınacak KDV
- • Stopaj ile kesilen vergi tutarları
- • Personel maaşları (varsa)
- • Diğer stopaj yükümlülükleri
- • Ödeme ve mahsup işlemleri
Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi
Serbest meslek kazancı elde edenler, yıllık gelir vergisi beyannamesinde tüm gelirlerini beyan ederler. Yıl içinde kesilen stopajlar mahsup edilir ve eksik ödenen vergi varsa tamamlanır.
Serbest Meslek Makbuzu Hesaplama Aracı Kullanım Rehberi
Adım Adım Kullanım
KDV hariç brüt hizmet bedelinizi girin. Bu tutar, müşterinizle anlaştığınız temel hizmet ücretidir.
Müşterinizin tüzel kişi (şirket/kurum) veya gerçek kişi olduğunu seçin. Bu seçim stopaj hesaplamasını etkiler.
Hesapla butonuna tıklayın ve detaylı hesaplama sonuçlarını inceleyin. Net ödeme tutarınızı ve tüm kesintileri görebilirsiniz.
Hesaplama Formülleri
- KDV Tutarı: Brüt Bedel × %20
- E-Fatura Bedeli: Brüt Bedel + KDV Tutarı
- Stopaj (Tüzel Kişi): Brüt Bedel × %20
- KDV Tevkifatı: KDV Tutarı × %50 (9.900 TL üzeri)
- Net Ödeme: E-Fatura Bedeli - Stopaj - KDV Tevkifatı
Profesyonel Meslek Grupları İçin Özel Durumlar
Avukatlar İçin Özel Düzenlemeler
Avukatların vekalet ücreti makbuzlarında özel düzenlemeler bulunur. Icra ve İflas Kanunu uyarınca alınan vekalet ücretlerinde farklı vergi oranları uygulanabilir. Ayrıca, baro üyelik aidatları ve sigorta primleri gider olarak düşülebilir.
Sağlık Personeli İçin Uygulamalar
Doktor, diş hekimi ve diğer sağlık personelinin serbest muayenehane gelirlerinde standard oranlar uygulanır. Ancak hastane ve kliniklerle yapılan konsültasyon anlaşmalarında farklı vergilendirme yöntemleri olabilir.
Mühendis ve Mimarlar
İnşaat mühendisleri, mimar ve diğer teknik personelin proje bedelleri üzerinden aldıkları ücretlerde standard serbest meslek makbuzu düzenlemeleri geçerlidir. Yapı denetim ve kontrolörlük hizmetlerinde aynı vergi oranları uygulanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Serbest meslek makbuzunda iki ana kesinti türü bulunur: Gelir Vergisi Stopajı (tüzel kişilerden %20) ve KDV Tevkifatı (9.900 TL üzeri makbuzlarda KDV'nin %50'si). Gerçek kişilerden stopaj kesintisi yapılmaz. Bu kesintiler Gelir Vergisi Kanunu ve KDV Kanunu hükümlerine göre uygulanır.
KDV tevkifatı, KDV dahil makbuz tutarı 9.900 TL'yi aştığında uygulanır. Bu durumda KDV'nin %50'si tevkif edilir ve müşteri tarafından hazineye ödenir. Tevkifat sınırı her yıl güncellenir ve 2025 yılında 9.900 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar altındaki makbuzlarda tevkifat uygulanmaz.
Tüzel kişilerden (şirket, kurum) %20 oranında gelir vergisi stopajı kesilirken, gerçek kişilerden stopaj kesintisi yapılmaz. Bu durum Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde düzenlenmiştir. Stopaj yükümlülüğü bulunan kurumlar listesi kanunda detaylı olarak belirtilmiştir.
Hesaplama aracımız 2025 yılı güncel vergi oranlarını kullanır. %20 stopaj oranı, %20 KDV oranı ve 9.900 TL KDV tevkifatı sınırı resmi mevzuata uygun şekilde uygulanır. Formüller Gelir Vergisi Kanunu ve KDV Kanunu'na göre hazırlanmıştır ve düzenli olarak güncellenmektedir.
Net ödeme = (Brüt Bedel + KDV) - (Stopaj + KDV Tevkifatı) formülü ile hesaplanır. E-fatura bedeli üzerinden yapılan kesintiler düşülür ve kalan tutar hesabınıza yatar. Bu hesaplama sırasında tüm vergisel yükümlülükler dikkate alınır ve müşterinin ödeyeceği net tutar belirlenir.
Stopaj ve KDV tevkifatı tutarları aylık beyannamede mahsup edilir. Stopaj gelir vergisi beyannamesinde, KDV tevkifatı ise KDV beyannamesinde indirilir ve fazla ödenen tutarlar iade edilebilir. Bu süreç e-beyanname sistemi üzerinden otomatik olarak gerçekleştirilir ve vergi borcu/alacağı hesaplanır.