Yasal Faiz Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Yasal faiz, kanunlarda öngörülen oranlarda hesaplanan ve belirli koşullarda uygulanması zorunlu olan faiz türüdür. Türk hukukunda yasal faiz oranları, 3095 sayılı Kanun ve diğer özel düzenlemelerle belirlenmekte olup, 2025 yılı itibariyle yıllık %24 olarak uygulanmaktadır.
Yasal Faiz Türleri
1. Kanuni Faiz
3095 sayılı Kanun'un 1. maddesi gereğince uygulanan faiz türüdür. Para borçlarında özel bir düzenleme yoksa bu oran uygulanır.
Faiz = 10.000 × (24/100) × (90/365) = 591,78 TL
2. Temerrüt Faizi
Borçlunun borcunu zamanında ödememesi durumunda uygulanan faizdir. Kanuni faiz ile aynı oranda hesaplanır.
Temerrüt faizi = 15.000 × (24/100) × (90/365) = 887,67 TL
3. Ticari Faiz
Türk Ticaret Kanunu kapsamındaki ticari işlemler için uygulanan faizdir. Genellikle kanuni faiz oranında hesaplanır.
Ticari faiz = 20.000 × (24/100) × (45/365) = 591,78 TL
4. İcra ve İflas Faizi
İcra ve İflas Kanunu kapsamında takip edilen alacaklar için uygulanan faizdir. Yasal faiz oranında hesaplanır.
İcra faizi = 25.000 × (24/100) × (120/365) = 1.972,60 TL
2025 Yasal Faiz Oranları
| Faiz Türü | Yıllık Oran | Yasal Dayanak | Uygulama Alanı |
|---|---|---|---|
| Kanuni Faiz | %24 | 3095 Sayılı Kanun | Genel para borçları |
| Temerrüt Faizi | %24 | 3095 Sayılı Kanun | Gecikme durumları |
| Ticari Faiz | %24 | TTK Madde 88 | Ticari işlemler |
| İcra Faizi | %24 | İİK Madde 51 | İcra takipleri |
| Kamu Alacakları | %24 | 6183 Sayılı Kanun | Vergi ve kamu borçları |
Yasal Faiz Hesaplama Formülü
Temel Hesaplama Formülü
Formül Bileşenleri:
- Ana Para: Faiz hesaplanacak asıl tutar
- Faiz Oranı: Yıllık faiz oranı (%24)
- Gün Sayısı: Vade - ödeme tarihi arası gün
- 365: Yıl içerisindeki gün sayısı
Hesaplama Kuralları:
- • Gün hesabında başlangıç günü sayılmaz
- • Bitiş günü hesaba dahil edilir
- • Artık yıllarda da 365 gün kullanılır
- • Sonuç kuruş cinsinden yuvarlanır
Detaylı Hesaplama Örnekleri
Örnek 1: Basit Kanuni Faiz Hesaplaması
Durum: 50.000 TL tutarındaki bir borcun vadesi 01.03.2025, ödeme tarihi 01.06.2025
Hesaplama:
- • Ana para: 50.000 TL
- • Faiz oranı: %24 (yıllık)
- • Gün sayısı: 92 gün (1 Mart - 1 Haziran)
- • Faiz = 50.000 × (24/100) × (92/365) = 3.013,70 TL
Örnek 2: Ticari Faiz Hesaplaması
Durum: Ticari bir alacak 75.000 TL, vade tarihi 15.01.2025, tahsilat 30.04.2025
Hesaplama:
- • Ana para: 75.000 TL
- • Faiz oranı: %24 (TTK kapsamında)
- • Gün sayısı: 105 gün (15 Ocak - 30 Nisan)
- • Faiz = 75.000 × (24/100) × (105/365) = 5.179,45 TL
Örnek 3: İcra Faizi Hesaplaması
Durum: İcra dosyası 100.000 TL, ödeme emri tarihi 01.02.2025, ödeme 01.08.2025
Hesaplama:
- • Ana para: 100.000 TL
- • Faiz oranı: %24 (İİK kapsamında)
- • Gün sayısı: 181 gün (1 Şubat - 1 Ağustos)
- • Faiz = 100.000 × (24/100) × (181/365) = 11.901,37 TL
Yasal Düzenlemeler ve Mevzuat
3095 Sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun
Madde 1: Para borçlarında özel bir düzenleme bulunmadığı takdirde borç, vadesinden itibaren yıllık %24 oranında kanuni faize tabidir.
Madde 2: Temerrüt halinde de aynı oran uygulanır.
Yürürlük: 1986 yılından beri uygulanmakta olup, 2025 itibariyle %24 oranı geçerlidir.
Türk Ticaret Kanunu (TTK)
Madde 88: Ticari işlerde para borçları vadesinden itibaren faize tabidir.
Uygulama: Ticari faiz oranı kanuni faiz oranı ile aynıdır.
Kapsam: Tacirler arasındaki işlemler ve ticari krediler dahildir.
İcra ve İflas Kanunu (İİK)
Madde 51: İcra takibinde alacak faize tabi ise, bu faiz takip tarihi ile ödeme tarihi arasında işlemeye devam eder.
Hesaplama: Yasal faiz oranında (%24) hesaplanır.
Süre: Takip başlangıcından tahsil tarihine kadar.
6183 Sayılı AATUHK
Kamu Alacakları: Vergi ve kamu borçları için yasal faiz uygulanır.
Oran: Kanuni faiz oranı (%24) uygulanır.
Başlangıç: Ödeme süresinin bitiminden itibaren.
Özel Durumlar ve İstisnalar
1. Sözleşmeli Faiz Oranları
Taraflar arasında farklı bir faiz oranı kararlaştırılmışsa, bu oran kanuni faiz oranını geçmemek koşuluyla uygulanabilir. Ancak tüketici kredilerinde BDDK tarafından belirlenen azami faiz oranları geçerlidir.
2. Bileşik Faiz (Kapitalize Faiz)
Türk hukukunda bileşik faiz kural olarak uygulanmaz. Ancak özel düzenlemeler (bankacılık mevzuatı gibi) veya taraf anlaşması bulunuyorsa bileşik faiz hesaplanabilir.
3. Gecikme Faizi Sınırlamaları
Bazı özel kanunlarda (kira sözleşmeleri, tüketici kredileri gibi) faiz oranları için özel sınırlamalar bulunabilir. Bu durumlarda özel kanun hükümleri uygulanır.
4. Yabancı Para Borçları
Yabancı para cinsinden borçlarda da Türk kanuni faiz oranı (%24) uygulanır. Ancak taraflar arasında farklı bir oran kararlaştırılmışsa bu oran geçerli olabilir.
Uygulama İpuçları
Hesaplayıcı Kullanım Rehberi
- • Ana parayı tam sayı olarak girin
- • Vade ve ödeme tarihlerini doğru seçin
- • Faiz türünü durumunuza uygun seçin
- • Özel oran varsa "Özel Oran" seçeneğini kullanın
- • Sonuçları yazdırabilir veya paylaşabilirsiniz
Yasal Süreç İpuçları
- • Hesaplamaları belgelendirin ve saklayın
- • İhbarname ve protesto işlemlerini takip edin
- • Ödeme planları için faiz hesabını dahil edin
- • Hukuki yardım alırken hesaplamaları hazırlayın
- • İcra takibinde güncel faiz tutarını bildirin
Güncel Gelişmeler ve 2025 Değişiklikleri
2025 Faiz Oranları: 3095 sayılı Kanun kapsamında yasal faiz oranı %24 olarak belirlenmiş ve bu oran tüm faiz türleri için geçerli olmaya devam etmektedir.
Dijital Dönüşüm: Mahkemelerde elektronik dosyalama sistemi ve e-icra uygulamaları yaygınlaşmıştır. Faiz hesaplamalarında dijital kayıtlar ve otomatik hesaplama sistemleri kullanılmaktadır.
UYAP Entegrasyonu: Adalet Bakanlığı UYAP sistemi üzerinden faiz hesaplamaları otomatik olarak yapılmakta ve güncellenmektedir. Bu sistem avukatlar ve icra müdürlükleri tarafından aktif kullanılmaktadır.
Tüketici Haklarındaki Gelişmeler: Tüketici kredilerinde azami faiz oranları ve erken ödeme hakları konusunda yeni düzenlemeler yapılmış, hesaplama yöntemleri standartlaştırılmıştır.
Sıkça Sorulan Sorular
2025 yılında Türkiye'de yasal faiz oranı 3095 sayılı Kanun uyarınca yıllık %24 olarak uygulanmaktadır. Bu oran kanuni faiz, temerrüt faizi ve ticari faiz için geçerlidir.
Hesaplayıcımız güncel yasal düzenlemeler ve formüller kullanarak hesaplama yapar. Formül: Ana Para × Gün Sayısı × (Yıllık Faiz Oranı ÷ 365) ÷ 100 şeklindedir.
Kanuni faiz (3095 sayılı Kanun), temerrüt faizi, ticari faiz (TTK), icra faizi (İİK) ve kamu alacakları gecikme zammı hesaplanabilir. Her biri için yasal dayanak gösterilir.
Temerrüt faizi ve kanuni faiz oranı aynıdır (%24). Fark, temerrüt faizinin borçlunun borcunu zamanında ödememesi durumunda uygulanmasıdır. İkisi de 3095 sayılı Kanun kapsamındadır.
Vade tarihi ve ödeme tarihi arasındaki gün sayısı kullanılır. Hesaplamada başlangıç günü sayılmaz, bitiş günü hesaba dahil edilir. Artık yıllarda da 365 gün kullanılır.
Türk Ticaret Kanunu madde 88 uyarınca ticari işlerde para borçları vadesinden itibaren faize tabidir. Ticari faiz oranı da kanuni faiz oranı ile aynıdır (%24).
Bu hesaplama aracı genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka hukuk danışmanına başvurun. Faiz hesaplamalarında mahkeme kararları, özel kanun hükümleri ve sözleşme şartları belirleyici olabilir. Hesaplama sonuçlarının doğruluğu garanti edilmez ve kullanıcı sorumluluğundadır.